Σάββατο 3 Ιουλίου 2010

ΑΣΒΕΣΤΟΧΩΡΙ - ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Το Ασβεστοχώρι βρίσκεται σε απόσταση 10 χιλιομέτρων βορειοδυτικά του κέντρου της Θεσσαλονίκης, σε υψόμετρο 400 μέτρων, χτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόποδες δύο λόφων που αποτελούν συνέχεια του όρους Χορτιάτη. Είναι μία από τις πλέον αναπτυσσόμενες περιοχές του Νομού Θεσσαλονίκης, στην οποία προστίθενται όλο και περισσότεροι κάτοικοι. Φημίζεται για το καλό του κλίμα και την ελάχιστη υγρασία, λόγοι για τους οποίους οι Γάλλοι επέλεξαν την περιοχή για να χτίσουν στις αρχές του αιώνα Σανατόριο.
Γύρω στο 1600 υπήρχε στη θέση του σημερινού Ασβεστοχωρίου φυλάκιο, οι άνδρες του οποίου (Ελληνες κυρίως από την Μάνη) ήταν επιφορτισμένοι με τη φύλαξη του διερχόμενου ταχυδρομείου। Οι οικογένειες των φυλάκων αυτών αποτέλεσαν τον πυρήνα του πρώτου οικισμού και είχαν επίσης την ευθύνη του καθαρισμού των βυζαντινών υδραγωγείων που τροφοδοτούσαν με νερό τη Θεσσαλονίκη. Μέρος των υδραγωγείων αυτών σώζεται ακόμη μεταξύ Ασβεστοχωρίου και Χορτιάτη. Ικανοί και έμπειροι στην παραγωγή του ασβέστη, αποτέλεσαν τον πρώτο πυρήνα ασβεστοποιών και όσο περνούσαν τα χρόνια, στο Ασβεστοχώρι μετακόμιζαν και κάτοικοι άλλων περιοχών. Οι ασβεστοποιοί ξενητεύονταν, συνήθως το Φεβρουάριο, σε άλλες περιοχές όπου εργαζόταν και επέστρεφαν τον Οκτώβριο.


Το 1812, λόγω των διωγμών των Χριστιανών από τον Αλή Πασά, στην περιοχή μετοίκησαν αρκετές οικογένειες από την περιοχή των Αγράφων. Με την πάροδο των χρόνων τα μέλη των οικογενειών αυτών, που δεν ήταν ασβεστοποιοί αλλά επαγγελματίες οι οποίοι ζούσαν μόνιμα στο Ασβεστοχώρι, ενσωματώθηκαν στην τοπική κοινωνία και διαχειρίζονταν τις κοινοτικές, σχολικές και εκκλησιαστικές υποθέσεις. Θέσπισαν το τελειότερο διοικητικό σύστημα της εποχής, τη Δημογεροντία, που εκλέγονταν από το λαό κάθε τετραετία και ήταν ο προπομπός για την ίδρυση της μετέπειτας κοινότητας. Στις αρχές του 19
ου αιώνα, το Ασβεστοχώρι αριθμούσε περισσότερες από 1100 οικογένειες και είχε τρία σχολεία, παρθεναγωγείο, αρρεναγωγείο και νηπιαγωγείο. Οι μετανάστες κάτοικοί του βοηθούσαν σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργία των σχολείων και μεταξύ των μεγάλων ανδρών που κατάγονταν από το Ασβεστοχώρι ήταν ο αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Παλαμάς, διευθυντής της Μεγάλης του Γένους Σχολής στην Κωνσταντινούπολη.
Το Ασβεστοχώρι μετείχε ενεργά στο Μακεδονικό Αγώνα με δικό του αντάρτικο σώμα। Απελευθερώθηκε από τους Τούρκους στις 27 Οκτωβρίου 1912 και από τότε άρχισε η οργανωμένη ανάπτυξη της ασβεστοποιίας στην περιοχή। Βοήθησε σ’ αυτήν και η ανοικοδόμηση της Θεσσαλονίκης, μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917। Το πρώτο εργοστάσιο που ιδρύθηκε ήταν της «Ενωσης», και ακολούθησαν αργότερα η «Ομόνοια», η «Πρόοδος» και ο «Ερμής»। Πολλοί ασβεστοποιοί μετανάστευσαν στις γύρω βαλκανικές χώρες, κυρίως στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, όπου κατασκεύασαν δικές τους μονάδες, ενώ αρκετοί μετακόμισαν σε άλλα μέρη της Ελλάδας για τον ίδιο σκοπό. Στην Αθήνα το πρώτο εργαστάσιο ασβεστοπαραγωγής ιδρύθηκε στο Γαλάτσι από Ασβεστοχωρίτες.

Τις τελευταίες δεκαετίες το Ασβεστοχώρι λειτούργησε ως ανεξάρτητη κοινότητα και, από το 1998, εντάχθηκε στον Καποδιστριακό Δήμο Χορτιάτη, μαζί με τα Δημοτικά Διαμερίσματα Χορτιάτη, Εξοχής και Φιλύρου. Το Ασβεστοχώρι είναι η έδρα του Δήμου και σχολικών μονάδων όλων των βαθμίδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, από το Νηπιαγωγείο μέχρι το Λύκειο. Σε απόσταση μερικών λεπτών βρίσκονται το νοσοκομείο «Γεώργιος Παπανικολάου», το μεγαλύτερο του Νομού Θεσσαλονίκης (στη θέση του παλαιού Σανατορίου), καθώς και το καταπράσινο δάσος Κουρί, τόπος αναψυχής εδώ και δεκαετίες για τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης. Το Ασβεστοχώρι επεκτείνεται πλέον με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς, καθώς όλο και περισσότεροι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης το προτιμούν ως μόνιμο τόπο κατοικίας. Βοηθά σ’ αυτό η εύκολη πρόσβαση και η μικρή του απόσταση από το κέντρο της πόλης (μέσω της περιφερειακής οδού) και η φυσική ομορφιά της περιοχής.